Legia Warszawa

Do założenia klubu Legia Warszawa w znacznym stopniu przyczynił się wybuch Pierwszej Wojny Światowej, gdyż w skład ówczesnych Legionów Polskich wchodziło wielu żołnierzy, którzy przed wybuchem wojny grali w piłkę nożną. Pierwsze treningi drużyna rozpoczęła już w 1915 roku w Piotrkowie Trybunalskim, a między 5 a 15 dniem marca 1916 roku na wniosek chorążego Zygmunta Wasseraba w kancelarii kompanii sztabowej Komenty Legionów Polskich w Kościuchnówce doszło do powstania klubu piłkarskiego. Na jej prezesa obrano chorążego Władysława Groele, a plutonowy Stanisław Mielech wyszedł z propozycją nazwy „drużyna Legjonowa”, ale przyjęto nazwę „Drużyna Sportowa Legia”, biało-czarne barwy i herb w kształcie litery „L” na czarnej tarczy. Piłkarze grali w białych strojach z ukośnymi czarnymi pasami na koszulkach. Jeszcze wiosną tegoż roku zespół rozegrał kilka spotkań z innymi drużynami wojskowymi, które w większości wygrywali zawodnicy Legii. Najstarsze zachowane wyniki są bardzo wysokie i na korzyść Legionistów. W lipcu 1916 klub przeniesiono do Warszawy w związku z ofensywą Brusiłowa. Pierwszy mecz w przyszłej stolicy nowo odrodzonego państwa rozegrano 29 kwietnia 1917 roku z Polonią Warszawa, który zakończył się wynikiem remisowym 1:1. W sumie z dziewięciu spotkań odbytych w stolicy Legia nie przegrała żadnego z nich, sześć wygrała, a trzy zremisowała. W pierwszym spotkaniu na wyjeździe Legia odniosła zwycięstwo nad mistrzem kraju Cracovią Kraków 2:1, dlatego została obwołana nieoficjalnym mistrzem kraju. W 1918 roku wojna się zakończyła i klub wraz z Legionami został zamknięty.

Historia

Legia Warszawa została reaktywowana po wojnie 14 marca 1920 roku. W salach kasyna oficerskiego na Zamku Królewskim grupa byłych oficerów utworzyła Wojskowy Klub Sportowy Warszawa, z barwami biało-czerwonymi. Wśród zebranych oficerów znalazł się Zygmunt Wasserab, założyciel wojennego klubu. Niektórzy historycznie uznają daty 1916 za powstanie Legii. Twierdzą, że nie można wykazać związku między drużyną Legionów, a Wojskowym Klubem Sportowym Warszawa. Sam Mielech jednak stwierdził, że jest to kontynuacja zakładanego przez niego wcześniej klubu, co poświadcza o błędnym założeniu historyków nieuznających kontynuacji tej tradycji. Z powodu wojny bolszewickiej i udziału w niej warszawskich piłkarzy, WKS nie został zaangażowany w premierowe rozgrywki o mistrza kraju w 1920 roku. W sezonach 1921-1926 drużyna nie wyszła poza swój okręg warszawski, jednak był to okres szczególny dla zespołu. W 1922 roku uchwalono statut, na mocy którego dano możliwość gry w zespole osobom cywilnym i zmieniono nazwę na WKS „Legia” Warszawa. W tym czasie ogłoszono także połączenie z Koroną Warszawa, która zaowocowała nowymi barwami klubu – czerń zastąpiła zieleń. W pierwszym międzynarodowym spotkaniu mającym czas 18 maja 1922 roku Legia uległa na własnym stadionie 2:9 czechosłowackiej Viktorii Żiżkow Praga. Po pierwszym wyjściu poza klasę A w 1927, warszawiacy zakwalifikowali się do nowo powstałej Polskiej Ligi Piłki Nożnej. Pierwsze ligowe zwycięstwo warszawska Legia odniosła w Łodzi z Klubem Turystów – 1:6.

Rok 1927

Legia zajęła piąte miejsce w roku 1927 na koniec sezonu pomimo nieudanym początkom gry na boiskach całego kraju. Napastnik Legionistów Marian Łańko, który jest autorem pierwszego hat-tricka i zarazem pierwszej ligowej bramki zajął w tym sezonie drugą lokatę w klasyfikacji strzelców, odnotowując 31 trafień. Warszawski klub zadebiutował także w pucharze Polski i wygrał bardzo wysoko ze swoim lokalnym rywalem, Pogonią Warszawa 7:0. Przez dwa następne sezony Legia plasowała się wyżej od swoich innych rywali z podwórka – Polonii i Warszawianki. W 1930 roku po trzech latach budowy, otwarto stadion przy ulicy Łazienkowskiej, który otrzymał nazwę Stadion Wojska Polskiego. W pierwszym meczu na nowym stadionie Legia zremisowała z Europą Barcelona 1:1. W tym samym roku legioniści pokonali 7:1 Ruch Hajduki Wielkie 7:1 w swym setnym, uroczystym występie na najwyższym poziomie ligowych rozgrywek piłkarskich w kraju. W sezonie 1935 Legia utrzymała się w lidze dzięki punktowi przewagi nad krakowską Cracovią. W roku następnym, w roku jubileuszowym dla Legii, przegrała siedem kolejnych meczów z rzędu i zanotowała jedyny w okresie swego istnienia spadek z najwyższego szczebla rozgrywek. W 1937 roku władze klubu zdecydowały o powrocie zespołu do jego żołnierskiego statutu. W efekcie z pierwszego zespołu odeszły wszystkie osoby cywilne do innych warszawskich zespołów. W 1937 roku w klasie A okręgu warszawskiego Legia zajęła czwartą pozycję, a rok później czwartą lokatę, premiowane grą w barażach o awans. Niestety nie udało się i Legia zniknęła z rozgrywek.

II wojna światowa

Po Drugiej Wojnie Światowej, w kwietniu 1945 roku powołano ponownie do życia Legię pod nazwą I Wojskowego Klubu Sportowego Warszawa, a w czerwcu tego roku dodano człon Legia. Wśród osób, którzy przywrócili klub do życia znalazło się wielu dawnych działaczy drużyny oraz byłych piłkarzy. Drużyna początkowo rozgrywała spotkania towarzyskie z warszawskimi klubami, a także z zespołami z innych krajów, między innymi ze Szwecji i z Jugosławii. W pierwszych powojennych mistrzostwach kraju zorganizowanych w 1946 roku Legia zajęła drugie miejsce w swej grupie eliminacyjnej i odpadła z dalszych rozgrywek. Legionistów wyprzedził wtedy lokalny rywal – Polonia, który okazał się najlepszy w kraju. Do startującej w 1948 roku, po dziewięcioletniej przerwie, ekstraklasy Wojskowi zakwalifikowali się po wygranej w eliminacjach międzyokręgowych makroregionu północno-wschodniego oraz po zdobyciu drugiego miejsca na szczeblu ogólnokrajowym. Klub zajął finalnie czwarte miejsce przy okazji swojego 250. meczu ligowego. Dwa kolejne sezony były dla Legii balansowaniem na krawędzi spadku. W listopadzie 1949 roku, po reformach przeprowadzonych przez władze ludowo, kolejny raz zmieniono nazwę na Centralny Wojskowy Klub Sportowy Warszawa oraz zmieniono drażniący radzieckich parobków herb nawiązujący do tradycji Legionów. Oficjalnym patronatem drużyny od tej pory uczyniono Ludowe Wojsko Polskie. W 1951 roku, gdy na wzór radziecki mistrzem Polski zostawał zdobywca pucharu, warszawska drużyna objęła trzecią lokatę. Później Legia w Pucharze Polskim dotarła do finału, jednak kolejny raz utarła jej nosa Polonia Warszawa.